ABD hükümeti, yapay zekâ alanında önemli bir adım attı. Başkan Donald Trump, 24 Temmuz’da imzaladığı yürütme emriyle federal kurumların yalnızca “ideolojik olarak tarafsız” yapay zekâ modelleriyle çalışmasını zorunlu hale getirdi. Bu karar, hükümetin ilk kez yapay zekâ sistemlerinin ideolojik içeriğine doğrudan müdahale etmesi anlamına geliyor.
Trump’ın “woke AI” yani “uyanmış yapay zeka” olarak tanımladığı sistemler, özellikle çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık gibi değerleri öne çıkaran modelleri kapsıyor. Bu yapay zekâ sistemleri, DEI politikaları, LGBTQ+ hakları ve eleştirel ırk teorisi gibi konularda hassas davranıyor. Yeni düzenleme ile bu tür içeriklerin ve değerlerin AI modellerinde yer alması engellenecek. Ayrıca, yapay zekâ geliştiricilerinin modellerinin herhangi bir ideolojik önyargı taşımadığını belgelemeleri gerekecek.
Kararın Detayları ve Etkileri
Yürütme emrinde, yapay zekânın “doğruluğa, tarihsel gerçekliğe ve Amerikan değerlerine sadık” olması gerektiği vurgulanıyor. Teknoloji şirketleri, modellerinin ideolojik bir yönlendirme içermediğini yazılı olarak garanti etmek zorunda kalacak. Bu düzenleme, özellikle Google (Gemini) ve Microsoft (Copilot) gibi büyük teknoloji devlerini etkileyebilir. Ancak, henüz şirketlerden resmi açıklama gelmedi.
Trump yönetimi, bu kararı, “Amerikan halkının vergileriyle finanse edilen sistemlerin Amerikan değerlerine aykırı içerikler üretmemesi” gerekçesiyle savunuyor. Ancak, kararın hukuki ve etik açıdan tartışmalar yaratması bekleniyor. Uzmanlar, “tarafsızlık” kavramının teknik ve uygulama açısından güç olduğunu, yapay zekanın insan toplumu verileriyle eğitildiği için tamamen ideolojiden arındırılmasının mümkün olmadığını belirtiyor.
“Uyanmış Yapay Zeka” Nedir?
Trump yönetimi, “woke AI” veya “uyanmış yapay zeka” terimiyle toplumsal cinsiyet, ırk eşitliği, LGBTQ+ hakları gibi değerleri benimseyen ve bu doğrultuda yanıtlar veren yapay zeka sistemlerini kastediyor. Bu sistemler, özellikle büyük dil modelleri (LLM) — ChatGPT, Gemini, Copilot gibi — insan haklarını öne çıkarıyor ve ötekileştirmeye karşı duyarlı cevaplar veriyor.
Ancak, muhafazakâr çevreler bu sistemlerin, “Muhafazakâr görüşleri bastırdığı”, “Amerikan aile yapısına ve geleneksel değerlere aykırı” ve “sol ideolojiyi desteklediği” görüşünde. Bu nedenle, bu sistemlerin federal kurumlarda kullanımı istenmiyor.
İmza ve Gelecek Planlar
Trump, yürütme emrini, “Amerikan halkının vergileriyle finanse edilen sistemlerin Amerikan değerlerine aykırı içerik üretmemesi” amacıyla imzaladı. Bu kararın önümüzdeki haftalarda hukuki itirazlarla karşılaşması ve olası davalarla Anayasa Mahkemesi’ne taşınması bekleniyor.
