Uzmanlar, ağrı kesicilerin sanıldığı kadar masum olmadığını vurguluyor ve bilinçsiz kullanımın ciddi sağlık riskleri doğurabileceğini söylüyor.
Ağrı kesici kullanırken dikkat!
Algoloji ve Anesteziyoloji Uzmanı Prof. Dr. İlhan Öztekin, ağrı kesicilerin sadece geçici rahatlama sağladığını, ağrının nedenini ortadan kaldırmadığını belirtiyor. “Nasıl olsa ilaçla geçiyor” düşüncesiyle ilacı uzun süre kullanmak, altta yatan ciddi sağlık sorunlarının gözden kaçmasına yol açabilir.
İki temel grup:
-
Nonsteroid antienflamatuvarlar (NSAİ): Ani veya travma sonrası ağrılarda kısa süreli kullanım için uygundur.
-
Narkotik analjezikler: Kronik ve şiddetli ağrılarda, sadece hekim kontrolünde kullanılmalıdır.
Dikkat edilmesi gereken dozlar:
Birkaç gün içinde rahatlama sağlanmayan veya yüksek doz ihtiyacı doğuran durumlarda, ilacın bırakılması ve doktora başvurulması gerekir. Çünkü bazı ağrı kesiciler küçük dozlarda bile yan etki gösterebilir.
Yaşlılar ve çocuklar risk altında:
-
Yaşlılar: Böbrek fonksiyonlarının zayıf olması nedeniyle ani böbrek yetmezliği, mide kanaması ve kalp krizi riski artar.
-
Çocuklar: Karaciğer ve böbrek gelişimi tamamlanmadığından yüksek doz veya uzun süreli kullanım büyüme geriliği, karaciğer hasarı ve hormonal düzensizliklere yol açabilir.
Reçetesiz kullanım bağımlılık yapabilir mi?
Uzun süreli kullanım fiziksel bağımlılık yerine psikolojik bağımlılığa yol açabilir. Bazı kişiler ağrı kesici almadan rahatlayamaz hâle gelir; uyku bozukluğu ve huzursuzluk görülebilir.
Hangi durumlarda doktora başvurmalı?
-
2-3 gün içinde geçmeyen veya tekrarlayan ağrılar
-
Şiddetli baş ağrısına bulantı, kusma veya görme bozukluğu eşlik etmesi
-
Ani ve yoğun göğüs, karın, bel veya bacak ağrıları
-
Travma öyküsü olmadan başlayan kemik veya kas ağrıları
İlaçsız hafif ağrı yöntemleri:
-
Dinlenmek ve yeterince su içmek
-
Hafif masaj ve sıcak/soğuk uygulama
-
Stresi azaltmak ve derin nefes egzersizleri yapmak
-
Fizik tedavi veya egzersiz önerisi almak
Farklı türleri bir arada almak güvenli mi?
Doktor önerisi olmadan farklı ağrı kesicileri kombine etmek ciddi yan etkilere (baş dönmesi, tansiyon düşmesi, mide kanaması) yol açabilir.
Kontrolsüz kullanım hangi organlara zarar verir?
-
Mide ve bağırsak: Ülser, gastrit ve iç kanamalar
-
Böbrekler: Ani böbrek yetmezliği ve hasar
-
Karaciğer: Özellikle parasetamol içeren ilaçlarda hasar ve nekroz
-
Kalp ve beyin: Uzun süreli kullanım kalp krizi ve inme riskini artırır
Kadınlarda hormonlar etkilenir mi?
Basit ağrı kesiciler genellikle hormon dengesini bozmaz. Ancak kortizon içeren veya uzun süreli migren tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, adet düzensizlikleri ve tüylenme gibi yan etkilere yol açabilir; bu nedenle mutlaka hekim kontrolünde alınmalıdır.
