T24 Dış Haberler
İngiltere’de Cambridge Üniversitesi tarafından yürütülen yeni bir araştırma, golden retriever cinsi köpeklerde eğitilebilirlikten yabancılardan korkmaya kadar uzanan davranış özelliklerini belirleyen genlerin, insan kişiliği ve zihinsel sağlık durumlarını da şekillendirdiğini ortaya koydu. Çalışma, köpek davranışlarını yöneten bazı genlerin insanlarda kaygı, depresyon ve zekâ gibi özelliklerle ilişkili olduğunu gösteren ilk bilimsel veri olarak değerlendiriliyor.
1.300 golden retriever üzerinde yapılan analiz
Bilim insanları, 1.300 köpeğin genetik kodunu inceleyerek sahiplerinin detaylı anketleriyle köpek davranışlarını karşılaştırdı. Elde edilen bulgular; eğitilebilirlik, enerji seviyesi, yabancı korkusu ve diğer köpeklere yönelik saldırganlık gibi özellikleri belirleyen genleri ortaya çıkardı.
Bu veriler, insan davranışları üzerine yapılan geniş çaplı genetik analizlerle karşılaştırıldığında 12 genin her iki türde de benzer duygusal ve davranışsal süreçlerle bağlantılı olduğu görüldü.
Araştırmayı yöneten Cambridge Üniversitesi’nden Dr. Eleanor Raffan sonuçları şöyle değerlendirdi:
“Bulgular son derece çarpıcı. İnsanlar ve golden retriever’lar davranış açısından ortak genetik köklere sahip. Tanımladığımız genler her iki türde de duygusal durumları ve davranışı etkiliyor.”
Aynı gen, köpeklerde saldırganlıkla, insanlarda zekâ ve depresyonla ilişkili
Araştırmada öne çıkan bazı örnekler:
PTPN1 geni, golden retriever’larda diğer köpeklere karşı saldırganlıkla ilişkiliyken insanlarda zeka ve depresyon riskiyle bağlantılı.
Diğer bir gen varyasyonu, köpeklerde korku davranışıyla ilişkili; insanlarda ise utanç sonrası aşırı kaygı duyma ve yüksek akademik başarı ile bağlantılı.
Ruh sağlığı ve eğitim için yeni kapılar
Çalışmanın ilk yazarı Enoch Alex, genetik yatkınlığın köpeklerin stres düzeyini belirlemede önemli olduğunu vurguladı:
“Bazı köpekler genetik olarak dünyayı daha stresli algılamaya yatkın. Bu deneyimler birleştiğinde ortaya çıkan davranışları ‘kötü davranış’ olarak yorumlamak yerine, sıkıntı ifadesi olarak görmek gerekir.”
Araştırma ayrıca köpeklerde eğitilebilirliğin, insanlarda zekâ ve duygusal hassasiyetle bağlantılı bir gen olan ROMO1 ile ilişkili olduğunu ortaya koydu. Bu durum, eğitim süreçlerinin duygusal bileşenleri dikkate alınarak yürütülmesi gerektiğine işaret ediyor.
Veterinerlik açısından da sonuçların önemli yansımaları olabileceği belirtiliyor; örneğin anksiyeteyle ilişkili genin işaret ettiği korku davranışlarının ilaç tedavisiyle hafifletilebileceği düşünülüyor.
Uzmanlar, köpeklerin yalnızca fiziksel ortamları değil, modern yaşamın psikolojik yüklerini de insanlarla paylaştığını vurguluyor.
Lincoln Üniversitesi’nden Prof. Daniel Mills, “Köpekler insan psikiyatrik bozukluklarını anlamada mükemmel modeller olabilir. Modern hayatın duygusal zorlukları evcil hayvanları da etkiliyor.” dedi.
